Muzyka starożytności

with Brak komentarzy

To, że chodzicie do szkoły muzycznej to zasługa starożytnych Egipcjan.

Dzisiaj omawiamy trzy ważne ośrodki rozwoju muzyki starożytnej. Będzie o instrumentach, zachowanych zabytkach i roli muzyki w kulturze.

nutka

Teoria muzyki w starożytnej Grecji

O muzyce starożytnej Grecji, jako że jest nam najbliższa z tych trzech dzisiaj wymienionych, wiemy najwięcej. Zachowały się dokumenty, traktaty filozoficzne mówiące o muzyce i sposobie jej wykonywania. Dzięki licznym źródłom i zachowanym instrumentom archeomuzykolodzy – muzykolodzy zajmujący się archeologią muzyczną – zrekonstruowali brzmienie muzyki starożytnej Grecji.

Teoria muzyki w starożytnej Grecji była bardzo rozwinięta. Istniał szereg skal, opartych o tetrachordy (cztery kolejne dźwięki w obrębie kwarty), w których dźwięki opadały z góry na dół (pierwszy dźwięk był najwyższy):

dorycka, frygijska, lidyjska i miksolidyjska. Poza tymi skalami głównymi (autentycznymi) były skale plagalne (5 poniżej hypo i 5 powyżej hyper).

Muzyka była jedną z nauk, zajmował się nią między innymi matematyk Pitagoras. Za pomocą wspomnianego już monochordu – instrumentu o jednej strunie, obliczył proporcje pomiędzy interwałami. Według Pitagorasa i jego uczniów proporcje dźwiękowe są odzwierciedleniem harmonii kosmosu. Ta zaczerpnięta prawdopodobnie z Mezopotamii koncepcja przetrwała aż do czasów średniowiecza, kiedy to w traktatach pojawia się opis “harmonii sfer” – musica mundi. 

W V w. p. n. e. Damon z Aten stworzył podstawy teorii etosu, która stała się czymś na kształt ówczesnej muzykoterapii: każda ze skal miała swój charakter i oddziaływanie na człowieka, muzyką można było leczyć i wyzwalać w człowieku pożądane emocje.

Grecy znali sposób na notowanie muzyki. Nazwy dźwięków pochodziły od nazw strun kithary. Melodię zapisywano za pomocą liter alfabetu fenickiego i jońskiego. Rytm uzależniony był natomiast od rytmu poezji. W języku greckim występują sylaby długie i krótkie, ich zestawienie powoduje powstanie rytmu w mówionym tekście i śpiewanej melodii.

Poezja wykonywana była przy wtórze kithary albo liry, lub aulosu przez wędrownych pieśniarzy – eodów, czy rapsodów.

Najsławniejszą poetką starożytnej Grecji była Safona. Żyła na wyspie Lesbos i stworzyła szkołę muzyczną dla niezamężnych dziewcząt, gdzie uczyła śpiewu, gry na instrumencie i tańca. Do czasów współczesnych zachowało się ponad 500 jej wierszy.

Poza poezją muzyka nierozłącznie związana była z teatrem greckim. Tragedia grecka według jednej z teorii rozwinęła się z dytyrambu – dialogowanego hymnu na cześć Dionizosa, opiekuna teatru. W dytyrambie śpiewali na przemian przodownik i chór. Solista stał się w pewnym momencie aktorem, do którego wraz z rozwojem tragedii dołączyli dwaj pozostali. Jednak dialogowany śpiew solisty i chóru, któremu mógł towarzyszyć aulos pozostał najważniejszym elementem starożytnego teatru.

Epitafium Seikilosa

Epitafium Seikilosa to najstarsza zachowana w całości melodia, datowana prawdopodobnie na połowę II wieku p. n. e.

Jak długo żyjesz, raduj się życiem

i niczym się nie smuć.

Życie dane nam jest na krótko,

czas zażąda jego zwrotu.

Subskrybuj
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x