Kim był Antonín Dvořák?

with Jeden komentarz

Uwielbiał lokomotywy i śpiew ptaków, przepłynął parostatkiem Ocean Atlantycki, tworzył niemal wszystkie gatunki muzyczne, na bardzo różne składy instrumentalne. Antonin Dvořak, bo o nim mowa, to czeski kompozytor epoki romantyzmu. Wypromował czeską kulturę muzyczną i położył podwaliny pod symfoniczną muzykę amerykańską XX wieku.

Antonín Dvořák - muzyk tysiąca talentów

Dvořák był bardzo wszechstronnym kompozytorem. Tworzył symfonie, opery, koncerty, poematy symfoniczne, kwartety smyczkowe, pieśni, msze i utwory fortepianowe. Umiejętność barwnej instrumentacji podniósł do rangi sztuki, do dziś na jego partyturach wzorują się kompozytorzy muzyki filmowej. Pierwszym instrumentem, na którym nauczył się grać, były organy kościelne, poza tym grał też na skrzypcach i altówce. Ukończył Szkołę Organową w Pradze i przez jakiś czas był organistą w kościele Św. Wojciecha.

Żeby zarobić na życie, grał w orkiestrze Teatru Tymczasowego w Pradze. Był to teatr, który istniał zanim wybudowano Teatr Narodowy. Miał możliwość zapoznania się z muzyką operową, między innymi z operami Wagnera. Jego twórczość zainspirowała Dvoraka do tworzenia własnych kompozycji. Poza tym, dyrygentem w Teatrze Tymczasowym był wówczas Bedrich Smetana – kompozytor starszy od Dvořáka o 17 lat. Nawiązujące do czeskiej kultury dzieła Smetany pchnęły Dvořáka do zainteresowania się ludowością własnego narodu. Najbardziej znaną z oper Dvořáka jest powstała na progu XX wieku Rusałka.

Rozwój kariery Dvořáka

Początkowo kariera kompozytorska Dvořáka przędła cieniutko. Było tak do czasu, kiedy Johannes Brahms dostrzegł jego talent na konkursie kompozytorskim i pomógł mu wydać pierwsze kompozycje. Były to Tańce Słowiańskie na fortepian. Dzięki nim Antonín Dvořák stał się znany – początkowo w Cesarstwie Austro Węgierskim, a później w całej Europie.

Sukces kolejnych publikowanych utworów  sprawił, że dostawał zaproszenia z całej Europy. Dyrygował swoimi utworami, jeździł z trasami koncertowymi do Anglii i Rosji. W 1891 roku uniwersytet Cambridge przyznał Dvořákowi tytuł doctora honoris causa. Warunkiem było, żeby kompozytor odebrał to odznaczenie osobiście – tak też się stało. Pojechał do Londynu, gdzie z tej to okazji zadyrygował swoim Stabat Mater.

Dvořák w Stanach Zjednoczonych

W 1892 roku Antonín Dvořák dostał zaproszenie do Stanów Zjednoczonych. W Nowym Jorku został kierownikiem Narodowego Konserwatorium Muzycznego. Długo tego stanowiska nie piastował, bo z jednej strony dostał mniejszą wypłatę, niż początkowo mu obiecywano, a z drugiej w Europie jego muzyka święciła triumfy. Wprawdzie w USA spędził jedynie rok, ale zafascynował się tam rdzenną kulturą amerykańską oraz pieśniami negro spirituals, które śpiewał mu przyjaciel, Harry T. Burleigh.

Burleigh był młodym kompozytorem, instrumentalistą i dyrygentem afroamerykańskiego pochodzenia. Często gościł w domu Dvořáka i jego rodziny. Śpiewane przez niego pieśni tak zainspirowały starszego kompozytora, że zobaczył w nich fundament amerykańskiej muzyki nadchodzącego XX wieku.

Na zamówienie Filharmonii Nowojorskiej skomponował tam swoje najbardziej znane dzieło – Symfonię Z Nowego Świata op. 95, która przyjęta została bardzo gorąco i do dziś stanowi jedno z popularniejszych dzieł symfonicznych epoki romantyzmu. Symfonia ta nawiązuje do melodii amerykańskich i momentami brzmi jak soundtrack ze starego westernu.

W śpiewanych przez przyjaciela pieśniach negro spirituals Dvořak dostrzegł podwaliny muzyki amerykańskiej XX wieku.

dvorak

Humoreska - najsłynniejszy utwór Dvořáka

Po powrocie ze Stanów Zjednoczonych do Czech, Dvořák skomponował cykl fortepianowy Humoreski op. 101. Siódmy utwór z tego cyklu, Humoreska Ges-dur, Poco lento e grazioso zdobyła tak wielką popularność, że wydawca przetranskrybował ją na wiele instrumentów i zespołów. Temat ten wykorzystywany był w kreskówkach i niejednej reklamie.

Z Humoreską wiąże się też pewna anegdota, dość niewysokich lotów. Dvořák uwielbiał pociągi i bardzo często zachodził na dworzec, żeby pooglądać sobie ten nowoczesny, szybki i niezawodny środek transportu. Kompozytor miał nawet powiedzieć kiedyś, że oddałby wszystkie swoje symfonie, gdyby tylko dane mu było wynaleźć lokomotywę. Dosyć ironicznie, zupełnie wbrew zamierzeniom kompozytora, Humoreska Ges-dur,  jego najbardziej znany utwór, otrzymała drugie życie w angielskojęzycznej skatologii kolejowej – podróżni śpiewali na jej melodię tekst, nawołujący do właściwego korzystania z toalet.

Pamięć o Dvořáku

Kompozytor zmarł 1 maja 1904 roku. Pochowany jest na cmentarzu na Wyszechradzie. Pamiątki po nim przechowuje muzeum narodowe, mieszczące się w pięknej, barokowej willi, nazwanej Willa Ameryka.

Najważniejsza praska sala koncertowa nosi imię właśnie tego kompozytora. Sala Dvořáka w Rudolfinum, czyli siedzibie Czeskiej Filharmonii Narodowej jest nie tylko miejscem zachwycającym akustyką, ale też przepięknym pod względem architektonicznym.

Co roku we Wrześniu, w Pradze odbywa się również festiwal muzyczny, poświęcony pamięci kompozytora, pod nazwą Dvořákova Praha.

smetana
Antonín Dvořák
Subskrybuj
Powiadom o
guest
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments
trackback

[…] Muzykologów Uniwersytetu Jagiellońskiego, 29/2016Vivaldi: cztery pory roku, Filharmonia Narodowa,Kim był Anonin Dvorak?fot. 1 music-sheet/unsplash, fot. 2. art_tower/pixabay, fot. 3. […]

1
0
Would love your thoughts, please comment.x