Nazywany jest ojcem czeskiej muzyki narodowej. Inspirował się charakterem czeskiego folkloru, a jego dzieła należą do kanonu europejskiej muzyki epoki romantyzmu. Kompozytor, o którym dzisiaj piszę, to Bedřich Smetana.
Cykl poematów symfonicznych Moja Ojczyzna
Smetanę najprawdopodobniej kojarzysz z cyklem sześciu poematów symfonicznych Moja Ojczyzna. Najbardziej znanym z nich jest poemat zatytułowany Wełtawa. Poza dziełami orkiestrowymi Smetana pisał opery, utwory fortepianowe, pieśni, utwory chóralne i muzykę kameralną.
Jako dziecko nie mówił po czesku
Chociaż czuł się Czechem, to języka czeskiego nauczył się dopiero w dojrzałym wieku. Jego pokolenie odbierało edukację w języku niemieckim. Ojciec Bedřicha, Frantisek, znał ten język czeski, ale nie posługiwał się nim w domu.
Dopiero kiedy Bedřich postanowił stworzyć czeską operę, zaczął na poważnie uczyć się gramatyki. Przykładał wielką wagę do tego, żeby codziennie mówić i pisać po czesku. Nabrał wprawy w posługiwaniu się tym językiem i został głównym krytykiem muzycznym czeskojęzycznej gazety Narodni listy.

Wybrał zawód muzyka wbrew woli ojca
Jako dziecko uczył się grać na skrzypcach i fortepianie. Jego ojciec nie uważał zawodu muzyka jako właściwej drogi kariery dla swojego syna. Kiedy Bedřich się zaczął szkołę omijać szerokim łukiem, uczęszczając za to na liczne koncerty, ojciec ugiął się i pozwolił mu studiować muzykę w Pradze.
Brał udział w Wiośnie Ludów
W 1848 roku brał udział w powstaniu Słowian w Pradze przeciwko Cesarstwu Austro Węgierskiemu. Zostało ono stłumione w ciągu pięciu dni. Na szczęście Smetanie udało się uniknąć aresztowania. Pamiątką po rewolucji są stworzone przez niego zaangażowane politycznie utwory – między innymi Pieśń Wolności do słów Ján Kollára.

Nie zrobił kariery jako pianista
Chciał zaistnieć jako pianista, ale zarzucano mu zbytnią delikatność gry. Krytycy przyrównywali jego grę do sposobu, w jaki grał Chopin. Przez to stawiali go w opozycji do niesamowicie wtedy popularnego Ferenza Liszta. Kilkakrotnie próbował budować swoją karierę poza Pragą, ale problemy w życiu osobistym mu to utrudniały. Koncerty Smetany nie cieszyły się zbytnią popularnością, więc ostatecznie skupił się na kompozycji i dyrygowaniu.
Wróćmy na chwilę do Ferenza Liszta. Rywalizacja na polu zawodowym to grząski grunt na nawiązanie przyjaźni. Mimo to Smetana i Liszt przyjaźnili się. Zaczęło się od tego, że Bedřich, zachwycony twórczością Liszta, wysłał do niego pismo z prośbą o pieniądze na otwarcie szkoły muzycznej w Pradze. Wprawdzie Liszt pieniędzy nie wysłał, ale między muzykami nawiązała się serdeczna relacja. Smetanie udało się otworzyć szkołę na własną rękę.
Wyjechał do Szwecji
W swoich dążeniach do pianistycznej kariery zawędrował daleko, bo aż do Göteborga w Szwecji. Popyt na artystów z centrum Europy był tam spory. Smetana cieszył się dość sporym uznaniem, a założona przez niego szkoła muzyczna pękała w szwach.
Wprawdzie liczne obowiązki utrudniały mu komponowanie, jednakże z inspiracji literaturą skandynawską powstał poemat symfoniczny Jarl Hakon. Smeana oparł jego program na motywach tragedii duńskiego dramaturga i poety, Adama Oehlenschlägera.

Dyrygował orkiestrą teatru operowego
W 1861 roku w Pradze powstał Teatr Tymczasowy. Była to siedziba praskiej opery. Smetana powstanie tego teatru potraktował jako możliwość stworzenia dzieł scenicznych, w których mógłby pokazać charakter narodu czeskiego. Przez pewien czas prowadził orkiestrę Teatru Tymczasowego jako dyrygent. Właśnie w tym czasie altowiolistą w tej orkiestrze był o 17 lat młodszy od Smetany Antonin Dvořak. Artykuł o Dvořaku przeczytasz tutaj.
Rozsławiła go Sprzedana Narzeczona
Najbardziej znaną z jego oper jest Sprzedana Narzeczona, którą skomponował w 1866 roku. Operę tę usłyszał Gustav Mahler i tak bardzo mu się spodobała, że wprowadził ją do repertuaru oper w Hamburgu, Wiedniu i Nowym Jorku.
Kiedy w wieku 50 lat Smetana stracił słuch, nie mógł już dłużej prowadzić orkiestry. Poświęcił się wtedy w całości kompozycji. W tym czasie powstała większość jego dzieł orkiestrowych.
Zmarł w wieku 60 lat, po długiej chorobie, na którą nałożyły się problemy psychiczne. Grób Smetany znajduje się na wyszechradzkim cmentarzu w Pradze.
Jeśli będziesz kiedyś w Pradze, koniecznie odwiedź Muzeum Bedřicha Smetany niedaleko Mostu Karola.

