29 marca obchodzimy rocznice śmierci dwóch kompozytorów, którzy mieli olbrzymi wpływ na kształt polskiej muzyki XX wieku. Mówię o Krzysztofie Pendereckim i Karolu Szymanowskim.
Z okazji 84 rocznicy śmierci Karola Szymanowskiego nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego wydana została kolejna publikacja uznanej muzykolog, Danuty Gwizdalanki. Uwodziciel. Rzecz o Karolu Szymanowskim nie jest laurką, stawiającą kompozytora na cokole. To raczej dogłębna i poparta niezliczonymi źródłami podróż w głąb osobowości skomplikowanego człowieka.
Czuję się onieśmielona faktem, że przyszło mi mówić o publikacji autorki, której twórczość raz za razem wprowadza mnie w zachwyt i osłupienie. Jestem oszołomiona sposobem, w jaki pani Gwizdalanka konstruuje swoją opowieść, jak dociekliwe badania prowadzi i w jak przystępny sposób pisze o postaciach historycznych. Dlatego w żadnym wypadku nie ośmielę się pisać typowej recenzji.
Chciałabym Wam dzisiaj po prostu powiedzieć, że powstała niesamowita książka, która wciągnie mnie na długo.
Rzecz o Karolu Szymanowskim
Kiedy kilka dni temu otrzymałam przesyłkę z książką, przez dobrą minutę patrzyłam na kopertę z oszołomieniem.
Ale że jak?! Mam podjąć się recenzji tak obszernego dzieła w ciągu zaledwie kilku dni? Nawet gdybym poświęciła czytaniu i analizie książki cały swój czas, byłoby to zadanie graniczące z niemożliwością.
Nie będę nawet udawać, że przeczytałam tę książkę od deski do deski. Byłoby to po prostu nieuczciwe – zarówno wobec was, jak i wobec samej autorki.
Na szczęście, Uwodziciel. Rzecz o Karolu Szymanowskim Danuty Gwizdalanki jest książką, którą można czytać na dwa sposoby. Podobnie jak wcześniejsza publikacja tej autorki, którą miałam przyjemność omówić w zeszłym roku, czyli Symfonia na 444 głosy, nadaje się do czytania “modułowego”. Można bez problemu zacząć od środka, wyłuskać tematykę, która nas najbardziej interesuje, a dopiero później odkrywać kolejne aspekty poruszone w książce.
Szymanowski jako osoba
Z drugiej natomiast strony, język, którym pisze autorka jest tak przystępny, barwny i momentami dowcipny, że miałam prawdziwy problem z oderwaniem się od lektury i nie czytaniem tego od początku do końca.
Bo na to po prostu zabrakłoby mi czasu i ten wpis by nie powstał przed wejściem książki na rynek. Na szczęście to jeszcze przede mną.
Publikacja odchodzi od chronologicznego omawiania postaci, ujmując materiał w cztery części: Szymanowski z ludźmi, W domu i w świecie, Artysta i jego dzieło, oraz część czwarta, która najbardziej mnie zainteresowała, Osoba.
Z części tej wyłania się postać Szymanowskiego balansująca pomiędzy dwoma biegunami. Z jednej strony najbardziej czarujący i zachwycający mężczyzna, jakiego można by spotkać, w którym zakochane są tłumy kobiet, zafascynowani (i zakochani) mężczyźni, który traktowany jest nie jak żywa osoba, ale jak nadnaturalne zjawisko. Z drugiej strony pojawia się człowiek irytująco niesłowny, zapatrzony w siebie narcyz, alkoholik, życiowy niezguła przekonujący wszystkich, że ich powinnością jest ułatwianie mu życia.
Z listów, których obszerne fragmenty przytacza autorka, wyłania się postać kompozytora daleka od pomnikowego ideału. Człowiek z krwi i kości, ze wszystkimi jego zaletami i wadami.
O przyjaciołach, wyznawcach i (urojonych) wrogach
W historycznych poszukiwaniach zawsze można spotkać się z takim zjawiskiem, że prawda zależy od osoby, która o niej opowiada. Bardzo często widać to w materiałach, które zestawiła ze sobą pani Gwizdalanka – w wielu momentach relacje różnych osób dotyczące danego wydarzenia różnią się znacząco od siebie. Tym większy podziw dla autorki, że nie starała się ujednolicać wersji danych wydarzeń i przytaczał wiele różnych opinii na temat zarówno Szymanowskiego, jak i sytuacji z jego życia.
Postać Szymanowskiego jest niezwykła i fascynująca, a zarazem irytująca i odpychająca. Czytając fragmenty książki wiele razy byłam zniesmaczona i oburzona jego zachowniem, niesumiennością i niewywiązywaniem się z zobowiązań. Tym bardziej myślę, że postać Szymanowskiego oraz praca pani Gwizdalanki zostaną ze mną na dłużej i jeszcze nie raz zawitają na kanale.
20% rabatu na zakup książki!
Jeżeli jesteście ciekawi tej publikacji i chcielibyście poczytać o ekscesach Szymanowskiego, wraz z Polskim Wydawnictwem Muzycznym mam dla Was niespodziankę – rabat na zakup tej książki. Wystarczy wpisać hasło historiamuzyki w polu rabatowym i otrzymacie 20% zniżki na zakup tej publikacji.
Hasło jest ważne przez 2 tygodnie od dzisiaj, czyli do 12 kwietnia 2021.
Link do książki w księgarni PWM znajdziecie tutaj (kliknij).
