Stanisław Moniuszko

przez dodano with 4 komentarze

Sprawdź się!

Poniżej znajdziesz test, dzięki któremu sprawdzisz swoją wiedzę o Stanisławie Moniuszce. Jeśli jednak chcesz się wcześniej przygotować, skorzystaj z materiałów poniżej.

Sprawdź się!

Kim był Stanisław Moniuszko?

Urodzony 5 maja 1819 w Ubielu

Zmarł 4 czerwca 1872 w Warszawie

Jednym tchem wymieniamy go razem z Chopinem, nazywamy ojcem polskiej opery narodowej. Mimo to Stanisław Moniuszko jest w gruncie rzeczy postacią mało znaną.

Twórczość Moniuszki to mnóstwo dobrej muzyki, pięknych melodii nawiązujących do polskich tańców ludowych, ciekawych zwrotów harmonicznych – twórczość, którą można odkrywać wciąż na nowo. W 2019 w związku z dwusetną rocznicą urodzin kompozytora obchodziliśmy Rok Moniuszkowski.

Zagubiona wioska Ubiel

Ubiel na Białorusi, w której na świat przyszedł Stanisław Moniuszko to obecnie kompletnie wyludniony kawałek terenu, niecałe 40 km na południowy wschód od Mińska. Po śmierci kompozytora ludzie zapomnieli, gdzie znajdowała się wieś Ubiel, a jej teren dosłownie zarósł las.

Odnalazł ją dopiero w latach 60-tych XX historyk Marian Fuks, który wieku doprowadził do tego, że w miejscu narodzin kompozytora postawiono tablicę pamiątkową. Fuks chciał w Ubielu stworzyć muzeum Stanisława Moniuszki, ale nie udało mu się tego planu do końca zrealizować. Był w stanie stworzyć jedynie małe muzeum w budynku pobliskiej szkoły w miejscowości Aziorny. Przechowywane są tam nieliczne pamiątki po kompozytorze.

Majątek Moniuszki na Białorusi

Czy wiecie, co tańczono na studniówkach, zanim jeszcze Wojciech Kilar napisał swojego poloneza do Pana Tadeusza? Najpopularniejszym wówczas był polonez Pożegnanie Ojczyzny Michała Kleofasa Ogińskiego.

Jak się to ma do Moniuszki? Zacznijmy od tego, że ojciec kompozytora Ogińskiego,  Hetman wielki litewski Michał Kazimierz Ogiński był właścicielem majątku w Śmiłowiczach, którym zarządzał dziadek kompozytora Stanisława Moniuszki (swoją drogą też Stanisław). Przez zasiedzenie dziadek stał się właścicielem majątku, w którym wybudował pałac z wieżą zegarową. Opowieści dziadka wpłynęły na wyobraźnię Stanisława i stworzyły w jego głowie obraz strasznego dworu, który stał się inspiracją dla jego najbardziej znanej opery.

Do dnia dzisiejszego z ruin Śmiłowickiego pałacu pozostała zachowana brama wjazdowa, a sam majątek Ministerstwo Rolnictwa Białorusi z braku funduszy na remont sprzedało prywatnej firmie.

Ojciec opery narodowej

Moniuszko zaczął się interesować operą na studiach w Berlinie. Tam poznał m. in. włoskiego kompozytora operowego Gaspara Spontiniego. Stanisław uczył się kompozycji u Carla Friedricha Rungenhagena, dyrektora Towarzystwa Muzycznego Singakademie, poza tym miał okazję słyszeć wykonania wielu popularnych wówczas oper, analizował partytury i uczył się od najlepszych.

Po powrocie do kraju skupił się na tworzeniu oper. W 1848 w Wilnie premierę miała jego pierwsza opera, Halka. 10 lat później jej poszerzona, 4-aktowa wersja miała premierę w Warszawie. Największy natomiast sukces odniosła opera Straszny Dwór, wystawiona w Teatrze Wielkim w Warszawie w 1865 roku.

Wystawianie oper własnego autorstwa umożliwiła Moniuszce nominacja na stanowisko pierwszego dyrygenta Opery Polskiej w Teatrze Wielkim w Warszawie. Działo się to w 1858 roku. Pierwszym wystawionym dziełem Moniuszki była jednoaktowa opera Flis. Stanowisko to kompozytor piastował do śmierci.

Ojciec polskiej pieśni

Poza twórczością sceniczną Moniuszkę kojarzymy również z pieśniami. Czasem nazywamy go nawet polskim Schubertem. W sumie stworzył ponad 300 pieśni. Większość z nich (dokładnie 267) opublikowana została w 12 zbiorach zatytułowanych Śpiewniki domowe. Pieśni przeznaczone były do muzykowania domowego i sięgały do tekstów wybitnych polskich poetów, między innymi Adama Mickiewicza. Józefa Ignacego Kraszewskiego, czy Jana Czeczota.

Pozostała twórczość Moniuszki

Poza operami tworzył również balety, uwertury koncertowe (Bajka, Kain, Uwertura wojenna), kantaty i msze. Oprócz twórczości symfonicznej i wokalno-instrumentalnej popełnił też utwory fortepianowe: walce, fraszki, polonezy i nokturny.

Z tą drugą stroną twórczości Moniuszki (to znaczy nie operowo-pieśniową) spotkałam się po raz pierwszy w liceum, kiedy to miałam okazję z naszym szkolnym chórem (pozdrawiam serdecznie Panią Profesor) śpiewać Sonety Krymskie – kantatę na głosy solowe, chór i orkiestrę. Pamiętam, jak bardzo wtedy byłam zdziwiona, że Moniuszko pisał takie fajne rzeczy 🙂

Moniuszko - wszechstronny działacz muzyczny

Moniuszko był bardzo aktywny zawodowo – podobnie jak Bach miał dużą rodzinę i starał się utrzymać ją z muzyki. Stąd jego wszechstronna działalność na tym polu. Jeszcze w Wilnie był organistą w kościele św. Jana, uczył fortepianu i dawał wykłady z kompozycji. Działał bardzo aktywnie jako dyrygent – zorganizował amatorski chór, Towarzystwo Świętej Cecylii, ukręcił naprędce orkiestrę i w czasie kilku miesięcy doprowadził do wykonania Requiem Mozarta, fragmentów ze Stworzenia Świata Haydna i oratorium Św. Paweł Mendelssohna.

Po przeniesieniu się do Warszawy pracował w nowo założonym Instytucie Muzycznym dając wykłady z harmonii, kontrapunktu i kompozycji. Uczył się u niego między innymi Zygmunt Noskowski.

Intensywna praca doprowadziła go do zawału, zmarł w 1872 roku w Warszawie i pochowany został na Powązkach.

Upamiętnienie Stanisława Moniuszki

Od 1992 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie organizowany jest Międzynarodowy Konkurs Wokalny im. Stanisława Moniuszki, na którym obowiązkowe jest wykonanie pieśni patrona kompozytora.

Od 1962 roku natomiast odbywa się Festiwal Moniuszkowski w Kudowie Zdroju, gdzie oprócz imprez muzycznych ulicami miasta przechodzi Korowód Moniuszkowski w polskich strojach ludowych i szlacheckich.

W 2016 roku w Mińsku odsłonięto pomnik Stanisława Moniuszki i współpracującego z nim Wincentego Dunina-Marcinkiewicza, librecisty. Postaci na pomniku określono “twórcami klasycznej opery białoruskiej”, skąd możemy wnioskować, że Białorusini nazywają Moniuszkę swoim kompozytorem narodowym.

Z okazji Roku Moniuszkowskiego 2019 podjęto się dokonania nagrań dzieł Moniuszki na instrumentach historycznych. 15 lutego 2019 zadebiutowała płyta z operą Halka w języku włoskim (do tłumaczenia przyjaciela Moniuszki, Achillesa Bonoldiego).

Zobacz moje filmy na temat Moniuszki:

Subskrybuj
Powiadom o
guest
4 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Laura
Laura
4 lat temu

Dziękuję. Materiał był ciekawy i bardzo pomocny w nauce. ?

Pozdrawiam.

Odpowiedz
Agnieszka Niesler
Autor
Agnieszka Niesler
4 lat temu
Reply to  Laura

Cieszę się, że się przydało! Dobrego dnia!

Odpowiedz
aaaaaaaa
aaaaaaaa
3 lat temu

Dlaczego Stanisława Moniuszkę nazywano polskim Schubertem?

Odpowiedz
Agnieszka Niesler
Autor
Agnieszka Niesler
3 lat temu
Reply to  aaaaaaaa

Bo pisał pieśni, podobnie jak Schubert. Jest autorem „Śpiewników domowych”, serii 12 tomów pieśni. 6 zostało wydane za jego życia, pozostałe 6 po śmierci.

Odpowiedz
4
0
Would love your thoughts, please comment.x