Rodzaje orkiestr i chórów

W ostatnim wpisie mogłeś przeczytać o różnych rodzajach zespołów instrumentalnych i wokalnych. Teraz czas na pochylenie się nad większymi składami. Poniżej znajdziesz omówienie różnego rodzaju orkiestr i chórów.

Orkiestra to od kilkunastu do kilkudziesięciu (a czasem nawet kilkuset!) grających wspólnie muzyków. Zazwyczaj przewodniczy jej dyrygent, który dba o przygotowanie utworu przed koncertem. W czasie wykonania utworu pokazuje orkiestrze początki fraz, wejścia poszczególnych instrumentów, zmiany agogiczne (czyli tempo w utworze), dynamiczne, charakter utworu.

Dyrygent posługuje się nutami utworu, które zawierają głosy wszystkich instrumentów. Jest to partytura. Poszczególni muzycy korzystają natomiast z wyciągów głosowych – w ich nutach pojawia się wyłącznie zapis ich głosu, czyli dokładnie i tylko to, co mają grać.

Rodzaje orkiestr

W zależności od instrumentów, wchodzących w jej skład możemy wyróżnić następujące składy:

Orkiestra smyczkowa – obejmuje I i II skrzypce, altówki, wiolonczele i kontrabasy.

Orkiestra dęta – obejmuje instrumenty dęte blaszane, drewniane i perkusyjne.

Orkiestra symfoniczna – obejmuje grupę instrumentów smyczkowych, dętych drewnianych, blaszanych i instrumenty perkusyjne.

Orkiestra kameralna – mały zespół złożony z instrumentów smyczkowych i dętych, może grać bez dyrygenta.

Orkiestra barokowa – jej skład zależy od wykonywanego utworu, najczęściej obejmuje grupę instrumentów smyczkowych i pojedynczą obsadę instrumentów dętych. Bardzo ważny w niej jest klawesyn (albo pozytyw), na którym realizowane jest basso continuo. W orkiestrach barokowych często praktykuje się granie na stojąco, a dyrygent prowadzi zespół od klawesynu.

Big band – zespół jazzowy, złożony z dwóch grup instrumentów: rytmicznej (fortepian, perkusja, kontrabas, czasem gitara) oraz dętej (trąbki, puzony, saksofony, czasem klarnety i flety).

Rodzaje chórów

Chóry, podobnie jak orkiestry mogą być różne, w zależności od tego, kto śpiewa w takim chórze. Możemy mówić o chórze dziecięcym, żeńskim, męskim albo mieszanym.

W tym miejscu wypada, żebyśmy przypomnieli sobie rodzaje głosów ludzkich. Od najwyższego do najniższego mamy głosy żeńskie: sopran i alt, oraz głosy męskie: tenor i bas. Te cztery głosy są taką podstawą chóru, w ten sposób zbudowany jest czterogłosowy chór mieszany (SATB).

Istnieją też chóry jednorodne: chór męski (w którym śpiewają tylko mężczyźni), albo chór żeński (śpiewają tylko kobiety). W męskim mamy podział na tenory i basy (w zależności od ilości głosów może pojawić się I tenor, II tenor, I bas, II bas), w żeńskim soprany i alty (i znowu, zależnie od tego na ile głosów napisany jest utwór mamy I sopran, II sopran, I alt, II alt).

Chór dziecięcy (albo czasem chłopięcy) może być jednogłosowy, dwugłosowy – w podziale na sopran lub alt, albo trzygłosowy – I sopran, II sopran i alt.